ABC ostróg

O ostrogach ogólnie

Ostrogi w zamierzchłych czasach były oznaką statusu społecznego. Bo to właśnie je wraz z pasem i mieczem wręczano rycerzowi podczas pasowania. Zostało nam powiedzenie "zdobyć ostrogi" - czyli osiągnąć odpowiednią pozycje/doświadczenie w danej dziedzinie. 

Ostrogi są jednak wciąż jednak mylnie kojarzone ze sztuczną pomocą, która zmusi konia do czegoś - za pomocą bólu przekazanie zwierzęciu, co ma wykonać. Prawda jednak jest bardzo odległa. Główną i najważniejszą funkcją ostróg jest wzmocnienie działania łydki. Umożliwi to jeźdźcowi przekazanie konkretnych i precyzyjnych sygnałów, wbrew pozorom w delikatny sposób. Dlatego też ostrogi są obowiązkowe jeśli idzie o zawody ujeżdżeniowe. Skoczkowi jak i WKKW-iście równie chętnie z nich korzystają, nie istnieją nawet specjalne podziały na typy ostróg w obrębie jazdy klasycznej. Zazwyczaj dobiera się "końcówkę" do potrzeb konia i jedyne, co reguluje ich wygląd, to przepisy PZJtu. 

Ostrogi klasyczne

Niezależnie od stylu, ostrogi są zbudowane tak samo. But jeźdźca okalają ramiona kabłąka, na którego środku przymocowany jest szpikulec. W jego skład wchodzi szyjka i głowica. Ważne jest, by szpikulec znajdował się w osi symetrii lub był odgięty od konia, nigdy w stronę boków. 

Długości szyjki i kształt głowicy są przeróżne. Wyróżnimy ostrogi proste, wygięte w dół czy szpile o przekroju kwadratowym/owalnym. Głowica może być bardziej lub mniej kwadratowa. Czasami głowica jest tępo ścięta, ale w większości podstawowych ostróg, na końcu znajduje się zaokrąglenie, kulka. Istnieje te typ ostróg karbowany, nigdy na żywo się z nimi nie spotkałam (w necie nie ma ich zdjęć, ale uwierzcie, że istnieją, wyglądają jak zębatka). Ząbki powinny wtedy leżeć od strony konia, czyli po wewnętrznej stronie buta. 

Ostrogi długie często są zakończone talerzykiem lub gwiazdką. Każdy element ruchowy w każdej ostrodze musi się gładko poruszać i bez oporów, gdyż zablokowanie się takiej części może skaleczyć konia w czasie jazdy. 

Oczka, przez które przewlekacie pasek zazwyczaj są po prostu w formie prostokątnej, lub zaokrąglonej z poprzeczką. Istnieje sporo oczek z ergonomicznym kształtem, np. ustawienie ramki ukośnie lub wyprofilowanie - to wszystko ma pomóc w ułożeniu ostrogi na bucie. 

Co do materiałów - większość ostróg jednak jest produkowana z metali. Zazwyczaj niklowany mosiądz, żelazo, nierdzewna stal albo inne stopy. Aktualnie mamy dużą gamę kolorów (sama mam srebrne i rosegold), ale nie zabraknie także typowo barwionych - niebieskich czy czerwonych. Coraz więcej ostróg plastikowych (również kolorowych), które dobrze sprawdzają się na jeszcze nie tak sprawdzone nogi dzieci albo mniej doświadczonych osób. Można zakupić też plastiki z wymiennymi głowicami, w zależności od potrzeb w zestawie jest wiele form zakończeń. 

Ostrogi westernowe

Ostrogom westernowym trzeba przyznać jedno - są bardzo ozdobne (te najcenniejsze egzemplarze na pokazy są nawet wykonywane ręcznie, a także z dodatkiem srebra). Ich charakterystyczną oznaką są długie i zwykle wygięte w dół szyjki i głowice w formie gwiazdek. Taka forma została wymuszona nie tylko tradycją, ale także kwestią dosiadu westernowego - jeździec siedząc wyprostowany i z nogami wysuniętymi do przodu musi mieć szanse na dosięgnięcie boków konia bez zginania i cofania łydek. 

Tak jak w klasycznych ostrogach, wszystko zależy od potrzeb, dyscypliny i naszego wyboru. Szyjka może być dłuższa lub krótsza, mocniej lub łagodniej wygięta, czasami skierowana do góry. Gwiazdki mogą mieć różną liczbę ząbków, mniejsze lub większe. Spotyka się nawet ostrogi z drobno ząbkowanymi talerzykami lub zakończonymi tępą kulką. Gwiazdki powinny obracać się w czasie dawania sygnału, nie wbijać w bok, dlatego tak ważne jest, by wszystkie elementy były sprawne. 

Jak nosić?

Jak pisałam wyżej, wybór ostróg jest indywidualny i składa się na niego wiele czynników. Powinniśmy głównie zwracać uwagę na: uprawianą konkurencję, poziom wyszkolenia i wrażliwość konia, umiejętności jeźdźca, wygodę użytkowania a nawet i wielkość buta. Osoby mniej doświadczone powinny używać najprostszych i najdelikatniejszych rozwiązań, jak ostróg krótkich i bardziej zaokrąglonych. 

Głowica zawsze musi być skierowana w dół, gdyż inaczej powodowałaby dźganie konia. Sprzączki powinny znajdować się po zewnętrznej stronie. Paski zapinamy dość ciasno, ale nie by uciskały i krępowały stopy. Należy pamiętać, że istnieją modele damskie, męskie i dziecięce, a także szersze i węższe. 

Jak działać?

Ostrogi mają za zadanie wzmocnić sygnał, jaki wysyła łydka. Dlatego każde działanie powinno być czasowe i celowe - stałe działanie doprowadzi jedynie do tego, że koń stępieje na sygnały, albo zrobi się nerwowy. Tak więc prawidłowe działanie ostrogami ogranicza się do wzmocnienia sygnału w momencie, gdy jest to potrzebne przy dawaniu łydki. Podczas jazdy ostroga powinna pozostać "w spoczynku", jeśli nie ma potrzeby używania jej.